Omschrijving

De uitspraak in een stikstofrechtszaak kan enorme gevolgen hebben voor de bouw, de klimaatdoelen en de natuur. De Raad van State bepaalt woensdag of de zogeheten ‘bouwvrijstelling’ mag blijven bestaan. Is dat niet zo, dan valt de bouw in Nederland tijdelijk stil en lopen talloze projecten vertraging op.

De zaak draait om het Porthos-project in de Rotterdamse haven. Daarmee moet het mogelijk worden om CO2 op te slaan onder de Noordzee. Onder meer Shell en Exxon willen CO2 uit hun raffinaderijen op deze manier afvoeren, om hun uitstoot te beperken.

De milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) stapte naar de rechter om het project te blokkeren. De groep zegt dat de aanleg van het Porthos-project schade oplevert voor beschermde natuurgebieden.

Dat mag nu nog, want de bouw is uitgezonderd van de stikstofregels. Zolang een gebouw na de bouw geen stikstof meer uitstoot, speelt het effect van de tijdelijke stikstofuitstoot op de natuur geen rol.

MOB vindt dat er een eind aan moet komen aan die bouwvrijstelling. De organisatie hekelt het gebruik van “geitenpaadjes” die het toch nog mogelijk maken om stikstof uit te stoten bij kwetsbare natuur. “De minister heeft een regeling opgesteld waarvan bekend was dat die juridisch onhoudbaar is”, aldus de organisatie.

Drie jaar geleden viel de bouw in Nederland al eens stil. Ook dat kwam door een rechtszaak die MOB had aangespannen. De Raad van State bepaalde toen dat de Nederlandse stikstofaanpak in strijd was met Europese natuurwetgeving. Het betekende vertraging voor duizenden projecten in de bouw en daarbuiten.

Met verschillende oplossingen kon het land langzaam weer ‘van het slot’. De snelheidslimiet op snelwegen ging bijvoorbeeld naar 100 kilometer per uur, om de stikstofuitstoot door auto’s te verminderen. En de bouw kreeg dus een speciale vrijstelling.

Het is inderdaad de vraag of die bouwvrijstelling wel mag onder de Europese wet. Verschillende juristen die NU.nl heeft gesproken, denken dat de Raad van State ook deze stikstofregel van tafel kan vegen. Net als het eerder vernietigde stikstofbeleid is het een puur Nederlandse uitvinding, die niet in de Europese wet staat.

Als de vrijstelling inderdaad sneuvelt, komt de bouw tijdelijk stil te liggen. Projecten die al een vergunning hebben zouden nog kunnen doorgaan, maar om een nieuwe vergunning te krijgen zouden er uitgebreide stikstofberekeningen nodig zijn. Pas dan kan een schop in de grond.

Er is een groot tekort aan experts om zulke berekeningen te maken. Ook zou elk beetje uitstoot op een natuurgebied dat al over de stikstofgrenzen zit – zoals op veel plekken het geval is – een streep door de vergunning kunnen betekenen.

Dat zou grote gevolgen hebben voor de woningbouw. Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) wil dat er in 2030 zeker 900.000 nieuwe woningen bij zijn gebouwd. Het vervallen van de bouwvrijstelling kan grote vertraging betekenen voor die plannen.

Ook voor het klimaatbeleid kan de uitspraak grote gevolgen hebben. Om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen is veel nieuwe infrastructuur nodig, van windparken tot elektriciteitskabels en de CO2-pijpleidingen van het Porthos-project. Voor de aanleg daarvan wordt nu veelvuldig gebruikgemaakt van de bouwvrijstelling.

Uiteindelijk moet de uitstoot van stikstof vooral omlaag. Voor elk beschermd Natura 2000-gebied is vastgesteld hoeveel stikstof er maximaal op mag neerslaan. Meer dan de helft van de 162 natuurgebieden zit boven dat maximum. “Het twee decennia lang niet voldoende ingrijpen bij vervuiling door stikstof heeft een grote
wissel getrokken op de natuur in Nederland”, schrijft een groep ecologen dinsdag in een oproep aan het kabinet om meer te doen.

Pas als er minder stikstof in de natuur terechtkomt, kunnen de bodem en de biodiversiteit zich herstellen. Dan wordt het ook weer mogelijk om vergunningen te verlenen voor activiteiten die wél stikstof uitstoten.

BRON: nu.nl

Auteur : hakant

Datum : 11 april 2023

Tags :